Het draait om de mens
Over ons
De Stichting Digitale Overheid is een onafhankelijke, non-profitorganisatie die overheden en onderwijsinstellingen ondersteunt bij vraagstukken rond digitalisering. De stichting richt zich op sociale innovatie: het gaat niet alleen om technologie, maar vooral om mensen. Want nu de technische infrastructuur binnen de overheid grotendeels op orde is, blijkt de grootste uitdaging te liggen bij het vermogen van medewerkers om zich aan te passen aan nieuwe manieren van werken. Er is volop potentieel om de wendbaarheid en digitale vaardigheden van medewerkers verder te versterken.
Om hierop in te spelen, ontwikkelt de stichting praktische softwaretoepassingen die overheden helpen hun werk beter en slimmer te doen. Daarnaast biedt de stichting begeleiding aan overheidsorganisaties en scholen die hun digitale transformatie vorm willen geven.
De stichting werkt vanuit een duidelijke Europese visie op verantwoorde en mensgerichte digitalisering. We zetten in op innovatie en empowerment, met toekomstbestendig digitaal vakmanschap als kern. Eigentijds ondernemerschap is daarbij ons uitgangspunt: we zijn financieel onafhankelijk en zijn actief in heel het Koninkrijk der Nederlanden, inclusief het Caribisch deel. Zo werken we op Aruba samen met de regering aan vernieuwend onderwijs dat jonge mensen toerust op een digitale toekomst.
OmgevingsChat komt voort uit een samenwerking tussen Stichting Digitale Overheid en De Friese Aanpak. De Stichting Digitale Overheid draagt de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling, het beheer en de borging van OmgevingsChat.
Maar elke samenwerking begint met een idee, een kiem van een zaadje dat geplant wordt, en uitgroeit tot iets moois. Lees ons verhaal over hoe OmgevingsChat is ontstaan.
Ons verhaal
Ik loop regelmatig stage bij publieke organisaties – van waterschappen tot gemeenten. Niet als formaliteit, maar omdat ik echt wil begrijpen hoe het werk van binnenuit voelt. Hoe systemen landen in de praktijk, wat mensen helpt en wat belemmert. Die stages geven me iets wat geen beleidsdocument kan: een inkijkje in de dagelijkse realiteit van professionals. Dus ik steek regelmatig de handen uit de mouwen – help bij inspecties in het veld, praat met dijkwachters, en loop mee met ICT-beheer en juristen.


November 2023 – Tijdens zo’n werkstage bij een waterschap, kort voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet, liep ik mee met zo'n team juristen dat de 'Vergunningcheck' binnen het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) aan het testen was. Een belangrijk instrument, maar in de praktijk omslachtig en moeilijk navigeerbaar. Terwijl zij zich met bewonderenswaardig geduld door complexe beslisbomen klikten, zag ik hoe ze met een bijna liefdevolle loyaliteit omgingen met dit systeem. Het deed me denken aan een soort Helsinki-syndroom – een diepe verbondenheid met iets dat hen overduidelijk ook gegijzeld had. En ik vroeg me af: kan dit niet anders?
Die ervaring liet mij niet los. Wat als we de intelligentie van taalmodellen konden inzetten om een natuurlijke dialoog met de wet mogelijk te maken? Een gesprek in plaats van een doolhof? Dat idee legde ik voor aan collega’s binnen en buiten de overheid. Binnen een paar dagen lag er een eerste demo – eind november 2023. Simpel, ruw, maar veelbelovend. En toen belde Bas Kooistra van de Friese Aanpak – een netwerk van Friese overheden dat vernieuwing en samenwerking stimuleert. Hij had lucht gekregen van het experiment, was direct enthousiast over het idee van een toegankelijke dialoog met de Omgevingswet, en zag meteen kansen voor samenwerking. Hij nodigde me uit om er samen verder over na te denken – inhoudelijk, kritisch, en met oog voor de publieke waarde. Het klikte. Ondanks mijn volle agenda en lichte aarzeling, wist hij me met zijn enthousiasme en scherpe vragen over de streep te trekken. Wat begon met een telefoontje, groeide uit tot een hechte samenwerking waarin we elkaar uitdagen, aanvullen en scherp houden. Bas bewaakt steeds weer het publieke perspectief, stelt de vragen die ertoe doen, en zorgt ervoor dat we ons niet laten verleiden tot eendimensionaal marktdenken – iets wat ik enorm in hem waardeer.


Februari 2024 – De eerste demo had iets losgemaakt. Wat begon als een klein experiment, kreeg plots momentum. Vanaf dat moment werd het menens. Wat begon als een experiment, groeide door verbindende kwaliteiten van Bas – uit tot een serieuze samenwerking tussen Stichting Digitale Overheid, de Friese Aanpak en een aantal launching partners zoals de gemeenten Leeuwarden, Harlingen, Súdwest-Fryslân en de provincie Utrecht. We ontwikkelden samen een systeem dat niet alleen vragen kan beantwoorden over de Omgevingswet, maar ook helpt bij het schrijven van omgevingsplannen en het werk van regelanalisten ondersteunt.
Wat ons drijft? De overtuiging dat technologie dienstbaar moet zijn aan publieke waarden. Geen gesloten systeem waarvan niemand begrijpt hoe het werkt (een zogeheten 'black box') of afhankelijkheid van één leverancier (vendor lock-in), maar open source, ontwikkeld op basis van open standaarden. We bouwen een systeem dat meegroeit met veranderingen en waarin overheden zelf de koers bepalen.


Ik mobiliseer organisaties door praktijksessies te organiseren waarin medewerkers werken met hun eigen documenten en vragen. Zo wordt Ai tastbaar, herkenbaar en toepasbaar in hun dagelijkse praktijk. Zo maken we Ai concreet en zorgen we dat mensen kunnen meedenken, meeontwikkelen en meebeslissen. Want alleen dan landt technologie écht – in het dagelijks werk van vergunningverleners, beleidsmakers, regelanalisten en burgers.
Zo groeit OmgevingsChat uit tot meer dan een tool: het staat symbool voor een bredere beweging richting publieke regie op technologie – en laat zien dat digitale middelen echt iets kunnen opleveren voor de mensen die ermee werken: overzicht, eigenaarschap en vertrouwen. Het is een voorbeeld van hoe ik samen met publieke organisaties bouw aan digitale oplossingen die werken, die je mag gebruiken, en die je kúnt gebruiken.
